Bağlanma Nedir?

Hiç bir bebeğin beslenmesine şahit oldunuz mu?

Annesi tarafından emzirilirken veyahut bakım vericisi tarafından biberonla beslenirken…

Bebek tüm beslenme süresi boyunca annenin (bakım vericinin) yüzünü izler. Uzun uzun bakar, hayranlıkla, sevgiyle ve güvenle.

İşte tüm mesele bu…

İnsan ırkı doğada doğumdan sonra en uzun süre anne bakımına muhtaç canlı olarak tanımlanır. Bunun nedeni gelişimsel olarak olgunlaşması ve “insan” olabilmesi için oldukça uzun bir zamana ihtiyaç duymasıdır. Peki bu kadar uzun bir süreçte yavrunun ihtiyaçlarını kim gidermektedir? Neden? Nasıl?

Tüm bu sorular bize insan ırkının evrimleşirken neslin devamlılığı esasına göre yavru bakımının anne üzerinden sağlandığı gerçeğine ulaştırmaktadır. Binlerce yıl öncesinden insanoğlunun hayattaki iş bölümü yavru bakımının annede ve yavru güvenliğinin de babada olacak şekilde kurgulanmıştır.

Son yüzyılda annenin modern yaşam ile birlikte iş hayatına atılması ve lohusalık dönemi sonrası hareketli bir iş ve sosyal yaşama dönmesi ile bu davranış modeli nispeten değişmiş, ancak bize bebeklik, çocukluk ve yetişkinlik dönemi boyunca hayatını etkileyecek bir kavramı hediye etmiştir: Bağlanma stilleri. Evrimsel süreçte anne üzerinden gerçekleşen yavru bakımı oldukça uzun ve meşakkatli bir iş olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu kadar zor ve sabır isteyen bir sürecin sorunsuz hatta sevgi dolu gerçekleşebilmesi için evrimin veyahut Tanrı’nın insanlığa bir hediyesi olmalıdır: Sonsuz ve karşılıksız sevgi. Öte yandan kadın vücudu anneliğe hazırlanırken bu süreçte hormonların etkisi ve kültürel değerler yoluyla yavru bakımında birincil önceliğe kavuşur.

Bakıma muhtaç olan yavrunun ihtiyaçlarının zamanında ve tam olarak giderilmesi, kendisini ifade edecek ortam bulabilmesi, korku ve kaygılarının giderilmesi, yavrunun kendisini güvende hissetmesiyle birlikte bir yetişkin olarak ilerleyen yaşamında tüm sosyal ilişkilerini etkileyecek bir yapıya zemin oluşturmaktadır.

Bu kavram ilk olarak İngiliz psikolog John Bowlby ve Amerikalı meslektaşı Mary Ainsworth tarafından geliştirilmiş ve bebeklik ve erken çocukluk döneminde bakım verici rolündeki bireylerin tutum ve davranışlarının, geleceğe güvenle bakma, kaygıları ile baş edebilme, sağlıklı kişiler arası ilişkiler ve duygusal ilişkiler üzerindeki etkilerini tanımlamışlardır. Buna göre bağlanma stilleri:

• Güvenli bağlanma,
• Kaygılı-güvensiz bağlanma,
• Kaçıngan-güvensiz bağlanma,
• Korkulu-güvensiz bağlanma olarak tanımlanmıştır.